ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ

Δ. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

α.    Σε περίπτωση που η Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως αναφέρει ήδη όνομα παιδιού, δεν επιτρέπεται κατά την Βάπτιση να δοθεί διαφορετικό όνομα από αυτό ή να προστεθεί άλλο μαζί με αυτό.

β.    Σε περίπτωση που, με δικαστική Απόφαση, την επιμέλεια του παιδιού έχει ο ένας γονέας ή κηδεμόνας, για την τέλεση του Μυστηρίου και την ονοματοδοσία απαιτείται Υπεύθυνη Δήλωση του ετέρου γονέα ότι συμφωνεί ή σε κατάσταση Κηδεμονίας, ότι συμφωνούν και οι δύο γονείς.

γ.    Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων, το Βάπτισμα ή η Ονοματοδοσία μπορούν να γίνουν κατόπιν Δικαστικής Αποφάσεως.

Προσοχή! Δικαστική Απόφαση η οποία αναθέτει μόνο την επιμέλεια του τέκνου, προσωρινή ή μη, στον ένα εκ των δύο γονέων, δεν αρκεί για την τέλεση Βαπτίσεως.

δ.    Για κάθε περίπτωση, πριν το βάπτισμα ανηλίκου, οι γονείς πρέπει να προσκομίσουν την αστυνομική τους ταυτότητα, για την συμφωνία των στοιχείων τους με τη Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως του παιδιού, και να υπογράψουν ενώπιον του Ιερέα για το όνομα του παιδιού.

Σε περίπτωση απουσίας ενός γονέως, η τέλεση του Μυστηρίου του Βαπτίσματος επιτρέπεται μόνο όταν ο έτερος γονέας προσκομίσει θεωρημένο αντίγραφο είτε της Ληξιαρχικής Πράξης Θανάτου, είτε της σχετικής δικαστικής απόφασης, βάσει των οποίων ο γονέας που απουσιάζει κηρύττεται ρητώς άφαντος ή έκπτωτος από τη γονική μέριμνα.

ε.    Σε περίπτωση απουσίας του ενός γονέα λόγω ευλόγου κωλύμματος (ασθενείας, αποδημίας κ.λπ.), η Βάπτιση τελείται μόνον εφόσον εκ μέρους του απόντος γονέα υποβληθεί είτε βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου, είτε υπεύθυνη δήλωση με το γνήσιο της υπογραφής θεωρημένο, ότι συγκατατίθεται για τη βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με το συγκεκριμένο όνομα.

στ.  Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου ή όταν η μητέρα επικαλείται διαφορετικό πατέρα από τον αναγραφόμενο στη Ληξιαρχική Πράξη Γεννήσεως, χρειάζεται οπωσδήποτε η γραπτή συγκατάθεση του γονέα ή σε περίπτωση προσβολής της πατρότητας ή εκούσιας αναγνωρίσεως του τέκνου, λαμβάνεται ως πατέρας ο προσδιοριζόμενος από το Ληξιαρχείο, με νεώτερη σημείωση και διόρθωση της Ληξιαρχικής Πράξης Γεννήσεως.

ζ.    Σε περίπτωση άγαμης μητέρας, επειδή αυτή ασκεί μόνη της τη γονική μέριμνα, χρειάζεται να υποβάλει μία Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής της, στην οποία να δηλώνει υπευθύνως ότι ασκεί αποκλειστικώς τη γονική μέριμνα στο ανήλικο τέκνο της, ότι δεν υφίσταται δικαστική απόφαση η οποία να απονέμει δικαίωμα ασκήσεως γονικής μέριμνας και στον πατέρα του ανήλικου τέκνου, και τέλος ότι επιθυμεί το ανήλικο τέκνο της να βαπτισθεί κατά το Ορθόδοξο δόγμα και να λάβει το συγκεκριμένο όνομα.

η.    Σε περίπτωση κατά την οποία οι ανάδοχοι γονείς ενός παιδιού, του οποίου την γονική μέριμνα έχει κάποιο Ίδρυμα ή Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας,  επιθυμούν να τελέσουν τη βάπτισή του, τότε απαιτείται εξουσιοδότηση από το εν λόγ? Ίδρυμα ή Κέντρο Κοινωνικής Πρ?νοιας προς τους αναδόχους γονείς, με την οποία τους επιτρέπουν να προβούν στις απαιτούμενες ενέργειες για τη Βάπτιση του προστατευόμενου παιδιού.

Στη Δήλωση Βαπτίσεως που συντάσσει ο Ιερέας, αναφέρει απαραιτήτως και τα στοιχεία του εγγράφου της εξουσιοδοτήσεως του Ιδρύματος που ασκεί τη γονική μέριμνα στο προστατευόμενο παιδί (αριθμ. πρωτοκόλλου, ημερομηνία, ονομασία Ιδρύματος, σκοπός εξουσιοδοτήσεως). Τη Δήλωση Βαπτίσεως υπογράφουν και οι δύο ανάδοχοι γονείς και, εν συνεχεί?, την  προσκομίζουν  οι ίδιοι στο Ίδρυμα και όχι στο Ληξιαρχείο. Το Ίδρυμα είναι υπεύθυνο για τα περαιτέρω.

θ.    Σε περίπτωση κατά την οποία οι γονείς του προς βάπτιση τέκνου δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, τότε ο Εφημέριος υποχρεούται να ζητήσει Υπεύθυνη Δήλωση, ξεχωριστή από τον κάθε γονέα, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής, στην οποία ο κάθε γονεύς ξεχωριστά θα δηλώνει ότι «επιθυμεί την Βάπτιση του τέκνου του κατά το Ορθόδοξο δόγμα και με συγκεκριμένο όνομα και ότι θα ανατραφεί υποχρεωτικώς κατά το Ανατολικό Ορθόδοξο Χριστιανικό Δόγμα».

ι.     Έχει αναφερθεί ότι, σπανιώτατα βεβαίως, ιδίως για συναισθηματικούς λόγους, υπό την πίεση της παρουσίας κάποιου παππού ή γιαγιάς, οι γονείς του προς βάπτιση τέκνου ζητούν από τον Εφημέριο να γράψει μεν στο Βιβλίο Βαπτίσεων και στη Δήλωση Βαπτίσεως ένα όνομα, να εκφωνήσει δε, τόσο στη κατήχηση όσο και στη τριπλή κατάδυση, το όνομα αυτό και το όνομα του παρευρισκομένου παππού ή γιαγιάς «για να το ακούσει» και μόνον. Αυτή η πρακτική απαγορεύεται και ο Εφημέριος έχει ποινικές ευθύνες. Επειδή δε σήμερα είναι κοινός τόπος στα Μυστήρια η παρουσία φωτογράφου με κάμερα, είναι εύκολη η απόδειξη μιας τέτοιας ενέργειας, με δυσάρεστες συνέπειες για τον Εφημέριο. Συνεπεία των ανωτέρω, εφιστάται η προσοχή των Εφημερίων στο να εκφωνούν αποκλειστικώς και μόνον το όνομα, το οποίο καταχωρείται στη Δήλωση Βαπτίσεως και το Βιβλίο Βαπτίσεων του Ιερού Ναού.

ια.   Επειδή, κατά την στιγμή της Βαπτίσεως, πολλοί ερωτούν τον Εφημέριο περί των κωλυμάτων γάμου εκ «πνευματικής συγγενείας», ιδίως κατά πόσον τέκνα βαπτισμένα από τον ίδιο ανάδοχο δύνανται στο μέλλον να συνάψουν μεταξύ τους γάμο, τονίζουμε το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον Κανόνα ΝΓ΄ της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, κώλυμα συνάψεως γάμου εκ «πνευματικής συγγενείας» υφίσταται μόνον μεταξύ του αναδόχου και της αναδεκτής του ή της μητέρας της ή, αναλόγως, της αναδόχου και του αναδεκτού της ή του πατέρα του. Συνεπώς, τέκνα βαπτισμένα από τον ίδιο ανάδοχο δύνανται ακωλύτως να συνάψουν μεταξύ τους γάμο.

Επιμέλεια • Νυν Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως 

κ. Νικηφόρου Ευσταθίου