ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

Α. ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

Ο Γάμος στη χριστιανική μας πίστη και στη μακραίωνη εμπειρία της εκκλησιαστικής Παραδόσεώς μας δεν είναι μόνο μια φυσική σχέση, ούτε ένα απλό κοινωνικό γεγονός. Κατά τη χριστιανική Δογματική, είναι μυστήριο, ενταγμένο στη ζωή της Εκκλησίας μας. Ο Θεός το ευλόγησε από την πρώτη στιγμή της Δημιουργίας, λέγοντας στους πρωτοπλάστους «Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε» (Γεν. 1, 28), αλλά και ως Θεάνθρωπος το ευλόγησε στο γάμο της Κανά (Ιω. 2, 1-11).

Συνδέεται ο γάμος με την εν Χριστώ σωτηρία μας· την αιώνια προοπτική του ανθρώπου. Είναι το μυστήριο, κατά το οποίο -με την ιερολογία της Εκκλησίας μας- παρέχεται η Θεία Χάρις σ’ εκείνους που το επιθυμούν και αγιάζει την ένωσή τους, με σκοπό να τους δυναμώσει για να επιτύχουν τους σκοπούς του γάμου.

Ο Απόστολος Παύλος χαρακτήρισε το γάμο «Μυστήριον μέγα εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (Εφ. 5, 32), που σημαίνει ότι ο γάμος εκτός του ότι είναι μυστήριο και μάλιστα πολύ μεγάλο, είναι και δεσμός τελείας ενώσεως και αφοσιώσεως, ισόβιος και αδιάλυτος: Αυτοί, τους οποίους «ο Θεός συνέζευξε άνθρωπος μη χωριζέτω» (Ματθ. 19, 6). Συντελείται η ένωση των δύο σε ένα.

Η Εκκλησία εύχεται στο μυστήριο του γάμου, όπως οι νεόνυμφοι έχουν μεταξύ τους τέλεια αγάπη, υπακοή, ανοχή και σύμπνοια.

«Τοποθετείται η σχέση της γυναίκας με τον άνδρα σε νέα βάση. Η ισοτιμία μεταξύ των συζύγων είναι απαραίτητη. Η αγάπη θα πρέπει να είναι πάντοτε θυσιαστική. Όπως αγαπά ο Χριστός την Εκκλησία έτσι να αγαπά ο σύζυγος τη σύζυγό του. Το ζεύγος θα πρέπει να δίνεται και να δένεται με τη μεγάλη αρετή της αγάπης. Πρώτιστα θα πρέπει να υπάρχει αφειδώλευτη αγάπη του άνδρα προς τη γυναίκα και σεβασμός και όχι δουλοπρέπεια της γυναίκας προς τον άνδρα. Η αγάπη οπωσδήποτε να είναι αμοιβαία.

Ο κύριος σκοπός του γάμου δεν είναι η παιδοποιία, αλλά η βοήθεια του ενός προς τον άλλο για την τελειοποίηση. Καλή και ευλογημένη η πολυτεκνία, αλλά θα πρέπει να συνυπάρχει με την καλλιτεκνία. Είναι, λοιπόν, θείος θεσμός ο γάμος, εντολή θεϊκή, πράξη που εκφράζει το θείο θέλημα.

Ο αγιασμός του άνδρα και της γυναίκας γίνεται διά των ευχών της Εκκλησίας. Η ιερολογία του γάμου δεν γίνεται προς επίδειξη αλλά προς θεία ενίσχυση. Στη συνείδηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο γάμος νοηματίζεται με τις ευχές της Εκκλησίας, την ιερολογία και το μυστήριο. Από νωρίς ο γάμος ήταν συνδεδεμένος με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Σε γαμήλιες παραστάσεις ο ίδιος ο Χριστός στεφανώνει τους νεόνυμφους. Τα δακτυλίδια, οι λαμπάδες, τα στέφανα και το κοινό ποτήριο συμβολίζουν την ένωση, την ομόνοια και την αγάπη των νεονύμφων. Γενικά η ακολουθία του γάμου ευλογεί, ενισχύει, νοηματίζει, εμπνέει και χαριτώνει τη ζωή των νεονύμφων. Στον γάμο προσέρχεται κανείς ελεύθερα. Η αγάπη είναι απαραίτητη και από τα δύο μέλη. Ο σεβασμός του ενός προς τον άλλο ισόβιος. Από τώρα τα προβλήματα θα λύνονται μαζί. Δεν θα πρέπει να υπάρχουν μυστικά μεταξύ τους, ούτε δύο πορτοφόλια. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών θα γίνεται κοινή. Η αγωγή των παιδιών με ιδιαίτερη φροντίδα. Κανονικά ο γάμος είναι αδιάλυτος.

Η Εκκλησία γνωρίζοντας την ανθρώπινη αδυναμία επιτρέπει δεύτερο και τρίτο γάμο. Το διαζύγιο συνήθως δεν λύνει αλλά μεγαλώνει προβλήματα, όταν μάλιστα υπάρχουν και παιδιά. Η αύξηση των διαζυγίων σημαίνει έξαρση της επάρσεως. Ο εγωισμός και η μοιχεία οδηγούν, συνήθως, στα διαζύγια. Τα παιδιά των διαζευγμένων συχνά έχουν συναισθηματικά τραύματα, ψυχολογικά προβλήματα και μαθησιακές δυσκολίες.

Δυστυχώς σήμερα ο ιερός θεσμός του γάμου κλυδωνίζεται σοβαρά. Μικροεγωισμοί, πείσματα, ατομισμοί και κακίες συννεφιάζουν την οικογένεια. Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει και ό,τι του αρέσει, μη σκεπτόμενος τον άλλο. Με ευκολία ο ένας εξουθενώνει τον άλλο. Τα παιδιά δεν είναι πάντοτε πηγή χαράς. Βλέπουν τους γονείς εξουθενωμένους και δακρύζουν κρυφά ή φανερά.

Για την επίτευξη του σκοπού του γάμου χρειάζεται συνεχής, επιμελημένος και επίπονος αγώνας μεταξύ των συζύγων. Εκτός από την απαραίτητη αγάπη, θα πρέπει να υπάρχει η ταπείνωση. Ο ένας να ανέχεται τον άλλο, να υπομένει, να υποχωρεί και να ειρηνεύει. Οι συζυγικοί καβγάδες ενώπιον των παιδιών τα κάνουν κομπλεξικά. Ο ιερός Χρυσόστομος λέει πως τους συζύγους που είναι δεμένοι μεταξύ τους δεν θα μπορέσει να τους στενοχωρήσει κανένα από τα γεγονότα της ζωής, ούτε να καταστρέψει την ευτυχία τους, γιατί όταν υπάρχει ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα ομόνοια και ειρήνη και δυνατή αγάπη, τότε έρχονται όλα μαζί τα αγαθά. Μακάρι ο γάμος να καταστεί εργαστήρι αρετής και λιμάνι ησυχίας» (Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης).

Επιμέλεια • Νυν Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως 

κ. Νικηφόρου Ευσταθίου