ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

Γ. ΚΩΛΥΜΑΤΑ ΓΑΜΟΥ

Οι προϋποθέσεις τελέσεως Θρησκευτικού Γάμου και τα κωλύματα που ισχύουν σήμερα, βασιζόμενα στους Ιερούς Κανόνες, ρυθμίζονται εν πολλοίς στην υπ’  αριθμ. 2320/1982 Συνοδική Εγκύκλιο και σε άλλες, που ακολούθησαν. Συνοπτικά σήμερα ισχύουν τα εξής κωλύματα:

1)   Ηλικία

Προς σύναψη Γάμου απαιτείται οι μελλόνυμφοι να έχουν συμπληρωμένο το 18ο έτος της ηλικίας τους. Επίσης,  η συναίνεση των συνερχομένων σε Γάμο δηλώνεται αυτοπροσώπως και άνευ αιρέσεως ή προθεσμίας.

Στην περίπτωση της ανηλικότητος, την συναίνεση δίδουν οι ασκούντες την γονική μέριμνα γονείς ή ο έχων την επιμέλεια του ανηλίκου ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου, το οποίο και εκδίδει δικαστική απόφαση τελέσεως γάμου του/της ανηλίκου. Η δικαστική απόφαση υποβάλλεται με τα υπόλοιπα δικαιολογητικά στον Ιερέα του Ι. Ναού, όπου θα τελεσθεί ο γάμος. Ωστόσο, απαγορεύεται ρητώς ο Γάμος σε ηλικίες κάτω των 14 ετών.

2)   Θρήσκευμα

Κωλύεται  ο Γάμος χριστιανού με  αλλόθρησκο.

Κατ’ οικονομία επιτρέπεται η τέλεση Γάμου (μικτός Γάμος) με  ετεροδόξους χριστιανούς, υπό καθορισμένες προϋποθέσεις.

3)   Υφιστάμενος Γάμος

Κωλύεται η σύναψη ετέρου Γάμου πριν να λυθεί αμετάκλητα ή να ακυρωθεί οποιοσδήποτε υφιστάμενος τύπος Γάμου.

Κωλύεται ο τέταρτος Γάμος (προϋπάρξαντος τρίτου εγκύρου).

4)   Συγγένεια εξ αίματος

Κωλύεται ο Γάμος μεταξύ συγγενών εξ  αίματος, σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και με τους ανιόντες και με κατιόντες συγγενείς (γονείς, παιδιά, εγγόνια, δισέγγονα κ.λπ.) και σε πλάγια γραμμή έως και τον τέταρτο βαθμό (αδέλφια, θείοι, πρώτα εξαδέλφια). Το κώλυμα καταλαμβάνει τόσο τους αμφιθαλείς (κοινός πατέρας-κοινή μητέρα), όσο και τους ετεροθαλείς (κοινός μόνον ο ένας γονέας) αδελφούς.

- Τα παιδιά των πρώτων εξαδέλφων παντρεύονται.

- Δυο αδέλφια δεν δύνανται να νυμφευθούν δυο άλλα αδέλφια, ούτε ταυτοχρόνως. (ΝΔ΄  Κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου).

- Δυο αδέλφια δύναται να νυμφευθούν δυο πρώτα εξαδέλφια.

5)   Συγγένεια εξ αγχιστείας

Κωλύεται ο Γάμος μετά συγγενών εξ αγχιστείας κατ’ ευθεία μεν γραμμή  απεριορίστως, εκ πλαγίου δε μέχρι και του τρίτου βαθμού.

Έτσι, π.χ. κωλύεται ο Γάμος πατρός και υιού με μητέρα και θυγατέρα (α΄ βαθμός κατ’ ε?θεία γραμμή αγχιστείας), παππού και εγγονής με μάμμη και  εγγονή (β΄  βαθμός).

Συγγένεια  επίσης, όσον  αφορά στα κωλύματα του Γάμου,  υφίσταται και μεταξύ τέκνου γεννημένου χωρίς Γάμο των γονέων του (εξώγαμου) ή των κατιόντων αυτού και του εξ αναγνωρίσεως πατρός του ή των εξ αίματος συγγενών αυτού. Επίσης, το μη γνήσιο τέκνο, δηλ. το αναγνωρισθέν, επέχει τάξιν γνησίου απέναντι της μητέρας του και των προς την μητέρα συγγενών.

6)   Εκ του πλαγίου αγχιστεία

Ο πρώην σύζυγος δεν δύναται να συνάψει Γάμο μετά του αδελφού, θείου ή ανεψιού του τέως συζύγου, ούτε με τον  ανδράδελφο ή ανδραδέλφη (κουνιάδο ή κουνιάδα). Επίσης, δεν επιτρέπεται σε δυο αδελφούς ή αδελφές να έλθουν σε Γάμο μετά του αυτού προσώπου αλληλοδιαδόχως. Η ισχύς του εν λόγω κωλύματος αρχίζει μετά την λύση του πρώτου Γάμου, διότι η εξ αγχιστείας συγγένεια  εξακολουθεί να υφίσταται και μετά την λύση του Γάμου.

7)   Παρεπόμενη ή καταχρηστική αγχιστεία

Κωλύεται ο Γάμος συγγενών  εξ αίματος, μέχρι και του δευτέρου βαθμού, του ενός των συζύγων μετά συγγενούς εξ αίματος μέχρι και του δευτέρου βαθμού του ετέρου συζύγου. Συνεπώς, δεν δύναται να συναφθεί Γάμος μεταξύ γονέως ή παππού, τέκνου ή εγγονού και αδελφού ενός εκάστου των συζύγων μετά των αυτών συγγενών του ετέρου συζύγου, του κωλύματος υφισταμένου και μετά την λύση ή ακύρωση του Γάμου.

8)   Υιοθεσία

Κωλύεται ο Γάμος του υιοθετήσαντος ή των κατιόντων αυτού μετά του υιοθετηθέντος. Το κώλυμα υφίσταται και μετά την λύση της υιοθεσίας.

9)   Βάπτισμα (Πνευματική συγγένεια)

Σύμφωνα με τον Κανόνα ΝΓ΄ (53^ο) της Πενθέκτης εν Τρούλλ? Οικουμενικής Συνόδου, κωλύεται ο Γάμος του αναδόχου μετά της αναδεκτής του ή της αναδόχου μετά του αναδεκτού της. Η  απαγόρευση συνάψεως Γάμου μεταξύ πνευματικών συγγενών  επεκτείνεται μέχρι και του δευτέρου βαθμού, δηλαδή μεταξύ του αναδόχου και της μητέρας της αναδεκτής του ή της αναδόχου και του πατέρα του αναδεκτού της.

Δεν λογίζονται πνευματικοί  αδελφοί, κατά το νόημα του Κανόνος, εκείνοι που έχουν κοινό ανάδοχο. Συνεπώς, τέκνα βαπτισμένα από τον ίδιο ανάδοχο δύνανται ακωλύτως να συνάψουν μεταξύ τους γάμο.

Επίσης, κωλύεται ο Γάμος του βαπτισθέντος από μη κανονικό Κληρικό (π.χ. Παλαιοημερολογίτη, Σχισματικό, της Εκκλησίας της FYROM κλπ.), καθ’ όσον  τα Ιερά Μυστήρια που έχουν τελεσθεί από μη κανονικό Κληρικό θεωρούνται ανυπόστατα.

10) Κουρά και Χειροτονία

Απαγορεύεται ο Γάμος κεκαρμένου Μοναχού/Μοναχής ή χειροτονημένου Κληρικού.

Επιμέλεια • Νυν Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως 

κ. Νικηφόρου Ευσταθίου