«Η ΠΟΛΥΣΤΑΦΥΛΟΣ ΙΣΤΙΑΙΑ» Στο Βορειο τμήμα της Εύβοιας, στο μέσον σχεδόν της μεγαλύτερης πεδιάδας της περιοχής, περίπου 5 χιλιόμετρα μακρυά απο τη θάλασσα, βρίσκεται η πόλη της Ιστιαίας που έχει πληθυσμό 4.125 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Η Ιστιαία είναι η έδρα του ομόνυμου Δήμου και αποτελεί τον κυρίαρχο οικισμό ολόκληρου του Δήμου Ιστιαίας. Η περιοχή και η πόλη της Ιστιαίας έχει μια μακρόχρονη ιστορία που χάνεται μέσα στους αιώνες. Δείγματα ζωής έχουν παρατηρηθεί κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής περιόδου, ενώ αναφέρεται και από τον Όμηρο ως “πολυστάφυλος” κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου στον οποίο μετείχε. Αργότερα στους περσικούς πολέμους το 480 π.Χ η Ιστιαία λεηλατήθηκε από τα στρατεύματα του Ξέρξη, ύστερα από τη ναυμαχία του Αρτεμισίου. Μετά το τέλος των Περσικών πολέμων οι πόλεις της Ιστιαίας εντάσσονται στην «Αθηναϊκή Συμμαχία» μέχρι το 446 π.Χ. που αποστατούν. Η αποστασία τους αυτή τιμωρήθηκε αυστηρά από τους Αθηναίους του Περικλή που επέβαλαν σκληρές ποινές. Πάνω από 2.500 κάτοικοι της Ιστιαίας εξορίστηκαν στη Θεσσαλία και η γη τους μοιράστηκε στους Αθηναίους. Η επόμενη περίοδος ακμής της Ιστιαίας εμφανίζεται από το 350 πΧ μετά την κυριαρχία των Μακεδόνων στον ελληνικό χώρο και το 310 πΧ με την εύνοια που δείχνει στην περιοχή ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, ολόκληρη η περιοχή περνάει την καλύτερη εποχή της μέχρι τότε ιστορίας της. Με την εμφάνιση όμως των Ρωμαίων και την παρακμή των Μακεδόνων η περιοχή ερημώνεται και η κατάσταση αυτή διατηρείται κατά τα Βυζαντινά χρόνια, την Ενετοκρατία και το μεγαλύτερο διάστημα της Τουρκοκρατίας. Η Ιστιαία με το όνομα «Ξηροχώρι» ξανα-αναφέρεται στη θέση που υπάρχει μέχρι σήμερα γύρω στα 1750. Το 1821 στην Ιστιαία δόθηκαν οι πρώτες μάχες για την ανεξαρτησία της Εύβοιας και στις 8 Μαΐου 1821 ήταν η πρώτη πόλη της Εύβοιας που απέκτησε την ελευθερία της και το 1833 προσαρτήθηκε στο νέο Ελληνικό Κράτος μαζί με ολόκληρη την Εύβοια και έγινε η έδρα της επαρχίας που περιλάμβανε σχεδόν ολόκληρη την Βόρεια Εύβοια. Στη συνέχεια – την πρώτη δεκαετία του 1900- πολλοί κάτοικοι της Ιστιαίας παίρνουν μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα με αρκετά θύματα. Με την Μικρασιατική καταστροφή το 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών, πολλοί πρόσφυγες βρήκαν καταφύγιο στην Βόρεια Εύβοια και την περιοχή της Ιστιαίας και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Στην νεότερη ιστορία οι κάτοικοι της περιοχής της Ιστιαία πήραν ενεργό μέρος στην εθνική αντίσταση εναντίον των ξένων κατακτητών.
Η Ιστιαία έχει τρεις Ενορίες: της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που είναι ο Μητροπολιτικός Ναός της πόλης, του Αγίου Αθανασίου, που είναι ο πολιούχος και της Ευαγγελίστριας.
Επίσης, άξιο μνείας είναι οτι ανάμεσα σε αυτές τις μεγαλύτερες εκκλησίες υπάρχουν και άλλα μικρότερα εκκλησάκια, παρεκκλήσια και γραφικά εξωκκλήσια.
Πολιτιστική Υποδομή Στην ανατολική πλευρά της πόλης, δίπλα στο Δημοτικό Στάδιο βρίσκεται το «Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ιστιαίας» που ανήκει στο κυνηγετικό σύλλογο Ιστιαίας. Το Μουσείο είναι πολύ ενδιαφέρον με εκθέματα από τη φυσική ιστορία του τόπου και πολλά ταριχευμένα είδη του ζωικού βασιλείου. Στο βόρειο άκρο της πόλης βρίσκεται το μικρό, αλλά αξιόλογο Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο που στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Δημοτικού Σχολείου. Στο νότιο άκρο της πόλης, κοντά στο Παλαιό Δημαρχείο και τα Δικαστήρια βρίσκεται και το ιστορικό εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου με πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες (όσες έχουν απομείνει). Δίπλα στον Ι.Ν. της Ευαγγελιστρίας βρίσκεται το Πνευματικό Κέντρο της Εκκλησίας όπου γίνονται διάφορες εκπαιδευτικές εκδηλώσεις, ομιλίες, σχολές γονέων, ενώ λειτουργει εκεί και το τοπικό παράρτημα της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως.
Αρχαιολογικοί Χώροι Το πολιτιστικό / αρχιτεκτονικό / ιστορικό περιβάλλον του Δήμου Ιστιαίας δεν έχει να παρουσιάσει σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους. Ωστόσο υπάρχουν αρκετά μνημεία εντός και εκτός των οικισμών που υπάγονται στην δικαιοδοσία της 1ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και αφορούν σε διάφορους ναούς που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα, αλλά και στην Εφορία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής τα οποία αφορούν σε διατηρητέα κτίρια και έργα τέχνης. Ειδικότερα οι πιο αξιόλογοι ναοί που εντοπίζονται στον Δήμο Ιστιαίας είναι: Ο Ναός Αγίου Νικολάου, μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική της μεταβυζαντινής περιόδου με τοιχογραφίες. Βρίσκεται εντός της πόλης της Ιστιαίας στο νότιο τμήμα κοντά στο Ειρηνοδικείο. Πρόκειται για παλαιό κοιμητηριακό ναό που διατηρεί μέρος του τοιχογραφικού διάκοσμου του 14ου – 15ου αι. Ο Ναός Γενέσιο Ιωάννου Προδρόμου, είναι γνωστός επίσης με το προσωνύμιο Ριγανάς ή Κλείδωνας. Από το ερείπιο σωζόταν τμήμα τμήμα του ανατολικού τοίχου με μέρος της κόγχης που διέσωζε σπάραγμα αδιάγνωστης τοιχογραφίας και την Άκρα Ταπείνωση. Το ερείπιο αυτό κατεδαφίστηκε στο πρόσφατο παρελθόν. Κοντά στη θέση μαρτυρείται και η ύπαρξη παλαιοχριστιανικού κιονοκράνου. Ο Ναός βρίσκεται εντός της πόλης της Ιστιαίας. Το ερείπιο του Ναού Ταξιάρχη, ο οποίος βρίσκεται ανατολικά της Ιστιαίας στην εκτός σχεδίου περιοχή σε λόφο κοντά στο ποτάμι. Ο Χρ. Θέμελης κάνει λόγο για ερείπιο ναού ή Μονής.ο ίδιος χρονολογεί τον Ναό στον 12ο αι. βάσει εντοιχισμένων στο νέο ναό, αρχιτεκτονικών μελών. Αναφέρει επίσης ότι πόδιο της Αγ. Τράπεζας είναι κίονας και ότι στα δάπεδα υπάρχει θωράκιο. Από την αυτοψία της 1ης ΕΒΑ γίνεται λόγος για ξυλόστεγο μονόχωρο ναό μεταβυζαντινών χρόνων με ημικυκλική κόγχη ιερού, αλλοιωμένος από σύγχρονες κακότεχνες επεμβάσεις, σώζεται παλιό δάπεδο από μαλτεζόπλακες. Στον περιβάλλοντα χώρο Βόρεια του ναού υπάρχουν ορατά ερείπια τοίχων, ενώ εντοπίσθηκε και επίθημα αμφικιονίσκου παραθύρου. Ο Ναός Παναγίας Ντινιούς. Πρόκειται για έναν νέο ναό ο οποίος κτίσθηκε στη θέση του παλιού ναού ο οποίος αναφέρεται σε πατριαρχικό σιγγίλιο του 1953 με την επωνυμία «Παναγία Δειλινού». Επρόκειτο για έναν μικρό μονόχωρο ναό με ξύλινη στέγη. Κατεδαφίστηκε το 1951.
Γίνεται αναφορά για τον Ναό της Αγίας Αικατερίνης ο οποίος όμως δεν σώζεται πλέον. Η μόνη μαρτυρία που υπάρχει είναι από τον Χρ. Θέμελη για κατασκευή το 1936 νέου ναού Αγίας Αικατερίνης στα ερείπια «αρχαίου». Ο Ναός Αγίου Νικολάου που βρίσκεται στον οικισμό Αγίου Γεωργίου. Επρόκειτο για ερείπια στη θέση των οποίων αρχικά κατασκευάστηκε εικονοστάσι και στη συνέχεια ανεγέρθη νέος ναός. Από τον παλιό ναό προέρχονται δύο Τα ερείπια του Ναού Αγίου Νικολάου που βρίσκονται νοτιοανατολικά του οικισμού Βουτά προς το κοιμητήριο, τα οποία καλύπτονται από βλάστηση. Τα ερείπια του Ναού Αγίας Μαρίνας τα οποία δεν είναι πλέον ορατά και η θέση τους τοποθετείται βόρεια του οικισμού Βουτά. Τα ερείπια του Ναού Παναγίτσας, τα οποία επίσης δεν είναι πλέον ορατά και η θέση τους τοποθετείται νοτιοανατολικά του οικισμού Βουτά. tracking phone apps go best spy for android
|